Het is binnen mijn familie- vrienden- en kennissenkring inmiddels bekend dat ik foto’s maak. Gezinnen, verjaardagen, feestjes, portretten, huisdieren, avondfotografie. Dat heb ik zoal gedaan en daarvoor weet men me wel te vinden. Een aantal dagen geleden open ik echter een berichtje van een goede vriendin, met een iets ander verzoek.
Haar schoonvader is overleden. De familie en buurt gaat hem vanuit huis begeleiden naar de rouwauto en de straat uit voor zijn laatste reis. De weduwe in kwestie zou hier graag wat foto’s van hebben, of ik die wil verzorgen. Tjonge… ik schrik er even van. Dit is wel een beladen verzoek natuurlijk. Zoiets heb ik nog nooit gedaan. In een paar seconden weeg ik af of ik “ja” of “nee” zal gaan zeggen, wetende dat “nee” ook okay zou zijn. Dat ik graag wat wil doen voor deze vriendin en de rest van de familie in deze moeilijke tijd geeft uiteindelijk de doorslag, samen met dat ik weet dat ik mooie foto’s kan maken, die hopelijk uiteindelijk wat troost kunnen bieden.
Mijn “werkwijze” voor iedere fotoshoot is dat ik vooraf ga googlen wat ik er over vinden kan, Pinterest door spit voor ideeën en (in dit geval) een berichtje op Cole’s Classroom zet voor tips en trucs van ervaren fotografen. Dit buiten het standaard checken van mijn geheugenkaartje, het opladen van accu’s en reserve accu’s en het schoonmaken van mijn lens/lenzen die ik wil gebruiken. Er komen goede reacties op Cole’s Classroom met bruikbare tips en ik vind een stijl die ik mooi vind om te gebruiken in deze.
Woensdag 31 juli 14.10 loop ik naar het huis van de overledene en zijn weduwe, zodat ik zeker weet dat ik op tijd ben om mijn positie te bepalen en wat proefplaatjes te schieten voor mijn instellingen. Niet te dichtbij, niet te ver weg… De auto staat er al. Wat een mooie keuze: geen zwart, maar zilver en uiteraard geen vlekje op de lak te bekennen. Het zijn de details die je als fotograaf ziet, maar die in deze situaties getuigen van vakmanschap van de uitvaartondernemers. Een van de medewerkers komt naar me toe en legt uit wat de bedoeling is, zodat ik kan bekijken wat mijn handigste posities zullen zijn. De dame die de uitvaart geregeld heeft herken ik van de crematies van mijn oma en mijn oom en ik weet gelijk weer wat een fijn mens dat toen voor ons was. Ik hoop dat deze familie er dezelfde ervaring mee heeft. Ook zij komt me de hand schudden, vraagt me of ik alleen hier foto’s maak of ook bij het crematorium en ik leg uit waar ik voor gevraagd ben. Ze vindt het helemaal prima en wenst me sterkte. Waarschijnlijk omdat zij maar al te goed weet (waar tevens mijn eerste twijfel om “ja” te zeggen hem in zat) dat het een beladen “shoot” zal zijn.
Dan komt de vriendin in kwestie naar buiten. Ik zie dat ze het (logischerwijs) moeilijk heeft. Er is gelukkig tijd voor een snelle knuffel voor ik mijn eerste positie in ga nemen en de kist naar buiten wordt gereden. Ik ga aan de slag. Man, wat maakt zo’n camera dan nog een herrie voor je gevoel, terwijl verder waarschijnlijk (hopelijk) niemand er iets van denkt. Nog even een moment echt letterlijk stilstaan bij het moment, waarbij ook ik even niets doe. Geen foto’s van dit stuk, maar ook ik bedenk me nog even hoe ik hem zo kortgeleden nog op de verjaardag zag. Afscheid is altijd moeilijk en het verdriet is groot, maar het gevoel “het is goed zo” lijkt voelbaar aanwezig.
De overledene wordt met de grootst mogelijke zorg en voorzichtigheid in de auto gezet en de familie stapt in de volgauto’s. De uitvaartondernemer neemt plaats voor de rouwauto. Ze maakt nog even een buiging richting de kist en loopt dan tot het einde van de straat voor de stoet uit. Ik moet zeggen dat ik dit altijd een heel mooi moment vind van het afscheid van een dierbare. Het getuigd van respect. De laatste eer wordt hem (in dit geval) bewezen vanuit de straat waar hij zo lang heeft gewoond. Bijna vergeet ik dat ik er ben om foto’s te maken, om deze traditie vast te leggen, zo indrukwekkend is het. Het voelt ook een beetje als inbreuk doen op de privacy van rouwende mensen. Dat gevoel zet ik snel aan de kant, want het zijn juist die rouwende mensen die me hebben gevraagd dit te doen.
Aan het eind van de straat, net de bocht om, stapt de uitvaart ondernemer in de rouwauto op de passagiersstoel. De auto begint weer te rijden en de volgauto’s volgen. Ook van de achterkant maak ik nog een fotootje of 2 en wacht dan met weglopen tot de laatste volauto de hoek om, uit het zicht, is. Voor hen begint over een klein poosje de daadwerkelijke uitvaart, voor mij de nabewerking van de foto’s. De nabewerkte foto’s wil ik graag dezelfde dag nog afleveren. Deels om het niet uit te stellen, deels om de familie zo snel mogelijk van de foto’s te voorzien en misschien ook deels om er zelf niet te lang in te blijven hangen. Met de wifi functie van mijn camera en de Canon app op mijn telefoon kan ik de bewerking op mijn telefoon doen en de foto’s dus inderdaad een paar uur later mailen.
Zoals bij zoveel dingen die je voor de eerste keer doet valt het me achteraf gezien 100% mee. Je legt jezelf wel veel druk op, althans ik doe dat, in dit soort situaties, omdat je moeilijk kunt zeggen: ,,Hey, het is niet helemaal wat ik me erbij bedacht had, laten we het nog even een keertje over doen.” Dat gaat natuurlijk niet. Je hoopt dan dat jouw visie in dit geval overeen komt met die van de familie van de overledene. Je hoopt dat de nabestaanden, die alles waarschijnlijk in een roes beleven, uiteindelijk door deze foto’s kunnen zien hoe het allemaal was en hoe het er uit zag. Je hoopt dat zij er over een tijdje wat troost uit kunnen halen, omdat het er echt wel heel erg mooi uit zag wat je hebt vastgelegd, ZIJ hebben dat mooi voor hem geregeld. De bevestiging dat het geworden is wat ze erbij bedacht hadden heb ik overigens inmiddels gekregen, dus dat is fijn.
Had je me vóór deze middag gevraagd of rouwfotografie wat voor mij zou zijn, dan zou ik daar denk ik met hele grote twijfel op hebben gereageerd. Na deze middag denk ik echter dat ik bij een volgend verzoek niet zou twijfelen. Ik denk dat ik dan gewoon oppas zou gaan regelen en zou zorgen dat ik er zou zijn. Ik dank deze vriendin en haar (schoon)familie hartelijk voor het vertrouwen dat ze in mij hadden en wens ze nogmaals heel veel sterkte met dit grote verlies.
